Enkele jaren geleden hebben mijn vrouw en ik een studiereis gemaakt door Zuid-Afrika. Tijdens deze reis hebben we verschillende bijzondere natuurparken, botanische tuinen en landgoederen bezocht. In dit artikel wil ik iets vertellen over het landgoed Boschendal in de Kaaps-Hollandse bouwstijl, de prachtige Kirstenbosch National Botanical Garden en halfwoestijn Karoo.
Landgoed Boschendal, Franschhoek
Boschendal is een landhuis en wijn- en fruitbedrijf in de Zuid Afrikaanse plaats Franschhoek in de gemeente Stellenbosch.
Het huidige landgoed Boschendal komt voort uit twee landgoederen uit 1690 en 1713. Beiden zijn gesticht door hugenoten. Beide boerderijen waren 54 hectare groot. In 1715, kocht Abraham de Villiers, ook een hugenoot, Boschendaal na eerder al de boerderij gesticht door Nicolas de Lanoy gekocht te hebben. Nadien werden de twee boerderijen samengevoegd. In 1738 werd Boschendal overgedragen aan de jongste zoon, Jean. Deze Jean was twee keer getrouwd en had een enorm gezin. Zijn twintigste kind, Paul de Villiers, werd in 1807 eigenaar van Boschendal en liet het omstreeks 1812 verbouwen in zijn huidige vorm. Een H-vormig huis met aan de voor- en achterzijde siergevels en gevels aan de uiteinden van elk van de vier vleugels.
Het huis is in de Kaaps-Hollanse stijl gebouwd. De Kaaps-Hollandse stijl is een bouwstijl ontstaan in de Nederlandse Kaapkolonie in de tweede helft van de zeventiende eeuw.
De Kaaps-Hollandse stijl kenmerkt zich door:
- de witgepleisterde muren
- een rieten dak
- symmetrische opzet
- een centrale, rijkversierde siergevel
- een bordes (stoep) voor het huis
- neoclassicistische, barokke en/of rococo invloeden
De stijl werd toegepast van eind zeventiende tot midden achttiende eeuw. Eind negentiende eeuw was er sprake van een herleving. Deze stijl wordt neo-Kaaps-Hollandse stijl genoemd of Cape Dutch revival. Boschendal is een voorbeeld van Kaaps-Hollandse stijl. Andere voorbeelden zijn:
- Groot Constantia (in zijn huidige vorm uit het einde van de 18e eeuw)
- delen van Kasteel de Goede Hoop (uit de jaren 1780)
- Rhone (uit omstreeks 1795)
- Burgerhuis (Stellenbosch)
- Vrede en Lust (Franschhoek)
Om het hele huis Boschendal loopt een stoep (bordes), die aan de noordwestzijde bijna op grondniveau ligt. Aan de zuidoostzijde ligt een halfronde trap met zeven treden nodig is om het bordes te bereiken. Op een afdak in één van de zijhoven na, is het exterieur van het huis sindsdien onveranderd gebleven.
De bijgebouwen (slavenverblijf, kippenhok, koetshuis en wynkelder) lopen parallel aan weerszijden van de monumentale oprijlaan. Het koetshuis en wynkelder bezitten beiden neoklassieke siergevels uit het jaar 1802, die zich precies tegenover elkaar bevinden.
Het complex bleef tot 1879 eigendom van de familie De Villiers. In 1897 kocht Cecil Rhodes het. Cecil Rhodes was een diamantmagnaat, stichter van Rhodesia en 7e president van Zuid-Afrika. Tegenwoordig is Boschendal in bezit van het bedrijf Rhodes Fruit Farms. Dit bedrijf liet het onlangs grondig restaureren door architect G.T. Fagan. Het landgoed produceert nog steeds wijn en fruit. Het koetshuis is tegenwoordig in gebruik als restaurant. In het hoofdhuis is een museum met schilderijen en kunstnijverheid ingericht.
Kirstenbosch National Botanical Garden, Kaapstad
Aan de oostzijde van de Tafelberg ligt Kirstenbosch, een 528 ha groot gebied waar je heerlijk kunt wandelen. De Botanische Tuinen zijn een onderdeel van dit gebied en omvat 36 ha. Je kunt hier meer dan 4.000 inheemse planten en bloemen bekijken. Er is een informatie centrum waar je een gedetailleerde plattegrond kunt krijgen van de wandelpaden die in de tuin zijn aangelegd, verder zijn er verschillende restaurants en winkels.
De tuin is in augustus t/m oktober op zijn mooist, als alles in bloei staat. Heel bijzonder zijn dan de Protea’s die in veel verschillende kleuren en maten te zien zijn. Rond die tijd staat de King Protea (Protea cynaroides) nog in bloei. Deze Koningsprotea of “Honingpot” is de nationale bloem van Zuid-Afrika. De bloemen hebben een doorsnede van wel 20cm en trekken veel suikervogels aan.
Tuin is eigenlijk geen goed woord. Kirstenbosch is een gigantisch park met heel veel wandelpaden en verdeeld in verschillende gebieden zodat je iedere keer weer in een andere “tuin” terecht komt. Het is zo groot dat je in één bezoek niet eens alles kunt bekijken.
Karoo
Tijdens onze tuinenreis zijn we onder andere door de Karoo gereden die veel indruk heeft gemaakt. Het is een overweldigende indruk van de grote leegte. De Karoo is een landstreek in Zuid-Afrika die het grootste deel van de Noordelijke Kaap-provincie beslaat.
Het gebied is een halfwoestijn die vrijwel geheel boomloos is. De streek is sterk Afrikaanstalig en wordt gebruikt voor extensieve veeteelt. De wegen in de Karoo zijn vaak onverhard, maar omdat het weinig regent en er weinig verkeer is, zijn ze uitstekend te berijden. Op sommige plekken komen typische boerderijen voor met veranda’s en golfplaten daken. De boerderijen zijn vanaf ver te herkennen door de opgaande beplanting rondom de bebouwing.
Het stadje Oudtshoorn, in de Kleine Karoo, staat bekend om zijn struisvogelboerderijen. Dit deel van de Karoo is wat vochtiger waardoor er weilanden voorkomen. De struisvogels in de weilanden levert voor ons een bijzondere beleving op.
